พรรณไม้สำหรับมือใหม่

สำหรับมือใหม่ที่คิดจะปลูกต้นไม้ แต่ไม่รู้จะเริ่มต้นอย่างไร อย่าว่าแต่จัดสวนเลย แม้แต่ชนิดของพรรณไม้ที่จะเลือกมาปลูกก็ยังนึกไม่ออก แต่ครั้นจะปล่อยให้พื้นที่ว่างหน้าบ้านต้องร้างและร้อนต่อไป คงไม่ไหวแน่

ดังนั้น “บ้านและสวน” จึงมีคำแนะนำดีๆเกี่ยวกับเรื่องนี้มาฝาก

สำหรับมือใหม่และทุกๆคนที่คิดจะปลูกต้นไม้และจัดสวน ก่อนเลือกชนิดของต้นไม้มาปลูกควรพิจารณาในเรื่องสถานที่และสภาพแวดล้อมเป็นอันดับแรกก่อน ทั้งในแง่ ขนาดของพื้นที่ และแสงเงา หากนำต้นไม้ที่ชอบแสงแดดมาปลูกในร่ม ต้นจะยืดยาวไม่สวยงาม หากนำต้นที่ชอบแสงแดดรำไรไปปลูกในพื้นที่แสงแดดจัด ใบก็จะไหม้ สิ่งที่ควรพิจารณาต่อไปคือเรื่องของ ดิน ควรพิจารณาว่าพื้นที่นั้นๆ มีลักษณะของดินเป็นเช่นไร เหมาะกับพืชที่จะนำมาปลูกหรือไม่ หากพืชชอบดินร่วน ก่อนปลูกควรผสมดินปลูกให้มีโครงสร้างโปร่ง ระบายน้ำดี เพื่อการดูดน้ำและธาตุอาหารที่สมบูรณ์ แต่สำหรับพืชที่มีถิ่นกำเนิดบนภูเขาอย่างจันทน์ผา อาจต้องผสมกรวดและอิฐหักลงไปในวัสดุปลูกให้มีโครงสร้างเป็นไปในลักษณะที่พืชชนิดนั้นๆ ต้องการ

ให้นึกไว้เสมอว่าเรื่องของต้นไม้และสวนเป็นเรื่องที่ไม่ตายตัว ต้นไม้ทุกต้นต้องมีระยะเวลา สุดท้ายก็ต้องมีต้นที่ตายบ้างเป็นธรรมดา ก่อนจะรู้จักกับพืชแต่ละชนิด ผู้ปลูกจึงต้องยอมรับตรงนี้ให้ได้ก่อน เมื่อยอมรับกันได้แล้วก็มาเลือกพรรณไม้สำหรับมือใหม่กันเลย

ประเภทของพรรณไม้

เพื่อความเข้าใจที่ง่ายขึ้น จึงขอแบ่งประเภทของพรรณไม้อย่างคร่าวๆ ดังนี้ ไม้ให้ร่มเงา ไม้ขนาดกลาง ไม้พุ่มสูง ไม้พุ่มเตี้ย ไม้ระดับต่ำ และไม้เลื้อย

เริ่มพิจารณากันทีละประเภทได้เลย หากต้องการปลูกไม้ให้ร่มเงา ควรพิจารณาก่อนว่าจะปลูกเพื่อให้ร่มเงากับสิ่งใด หากจะให้ร่มเงากับตัวบ้านก็ต้องปลูกใกล้บ้าน หากปลูกห่างเกินไป ร่มเงาจะไม่ถึง และควรปลูกในทิศที่แสงแดดส่องโดยตรงช่วงบ่าย คือ ด้านทิศตะวันตกเฉียงใต้ถึงทิศตะวันตกเฉียงเหนือ อีกประการหนึ่ง คือ ผู้ปลูกควรรู้ขนาดของต้นไม้ต้นนั้นว่าสูงได้มากที่สุดเท่าใด เพื่อจะได้ปลูกลงในพื้นที่ที่เหมาะสม

ตัวอย่างพรรณไม้

พรรณไม้ให้ร่มเงาที่เหมาะสำหรับมือใหม่ ได้แก่ ปีบ บุหงาส่าหรี จำปี สนดินสอ สนมังกร อโศกอินเดีย ยกตัวอย่างปีบ จะเป็นพรรณไม้ที่เลี้ยงง่าย โตเร็ว สวยงาม และหาซื้อได้ง่ายในท้องตลาด การปลูกเพื่อให้ร่มเงา โดยทั่วไปจะปลูกห่างจากชายคาเท่ากับขนาดรัศมีของทรงพุ่มเมื่อต้นโตเต็มที่ แต่หากเรานำต้นเล็กมาปลูก การปลูกห่างขนาดนั้น กว่าจะให้ร่มเงาแก่ตัวอาคารอาจจะนานเกินไป จึงอาจร่นระยะเข้ามาใกล้อาคารได้อีก 1 เมตร เช่น ปีบทรงพุ่ม 6 เมตร รัศมี 3 เมตร ในความเป็นจริงจะปลูกห่างจากชายคา 3 เมตร ก็เท่ากับ

จะห่างจากตัวอาคารถึง 4 เมตร เพราะระยะระหว่างอาคารกับชายคาประมาณ 1 เมตร หากต้องการได้ร่มเงาเร็วขึ้นก็อาจร่นระยะเข้ามาใกล้อาคารได้ถึง 3 เมตร เมื่อปีบโต ทรงพุ่มแผ่ขยาย จึงค่อยตัดแต่ง ระยะปลูกเพื่อให้ร่มเงาแก่อาคารสำหรับต้นอื่นๆ ก็คำนวณในลักษณะนี้เช่นกัน

พรรณไม้ระดับกลาง ความสูงประมาณ 2 – 3 เมตร ชนิดที่เหมาะสำหรับมือใหม่ ได้แก่ โมก แก้ว พรรณไม้ตระกูลปาล์ม อย่างหมากเขียว หมากเหลือง หมากแดง จั๋ง สิบสองปันนา วาสนา กระดังงาสงขลา อย่างกรณีโมก จะมีทั้งโมกซ้อนและโมกลา โมกลาจะมีทรงต้นที่เป็นธรรมชาติกว่าโมกซ้อน จึงเหมาะปลูกบริเวณริมน้ำตกเพื่อสร้างบรรยากาศป่า ส่วนพืชตระกูลปาล์มที่ยกตัวอย่างมานี้จะปลูกเลี้ยงง่ายทุกต้น แต่กรณีสิบสองปันนาควรหยอดทรายไว้ที่ยอดเพื่อป้องกันศัตรูคือด้วงมากัดกินยอด

ไม้พุ่มสูง ขนาดความสูงไม่เกิน 2 เมตร ที่จะแนะนำสำหรับมือใหม่ ได้แก่ ซองออฟจาเมกา ซองออฟอินเดีย ก้ามกุ้ง ส่วนไม้พุ่มเตี้ยที่มีความสูงรองๆ ลงมา ได้แก่ เทียนทอง ลิ้นมังกร ขาไก่ด่าง ใบเงิน ใบทอง ใบนาก พวกนี้จะปลูกเลี้ยงค่อนข้างง่าย

ส่วนไม้ระดับต่ำ ไม้คลุมดินที่เหมาะสำหรับมือใหม่ ได้แก่ เดหลี เฟินบอสตัน ผักโขมแดง พลับพลึง เศรษฐีไซ่ง่อน หลิวไต้หวัน ดาดตะกั่ว พลูด่าง

นอกจากพรรณไม้เหล่านี้แล้ว สำหรับบ้านพื้นที่น้อยอาจใช้แผงไม้เลื้อย ให้ร่มเงาแทนการปลูกไม้ใหญ่ ไม้เลื้อยที่ดูแลรักษาง่ายและเหมาะสำหรับมือใหม่ ได้แก่ พวงคราม พวงชมพู การเวก เฟื่องฟ้า รสสุคนธ์ขาว สายน้ำผึ้ง ตีนตุ๊กแก สี่ชนิดแรกเป็นไม้เถาขนาดใหญ่ ซึ่งหากจะปลูกควรทำซุ้มที่แข็งแรง

การเลือกซื้อต้นไม้ หากเป็นไม้ประธานควรซื้อตั้งแต่ 1 ถึง 3 ต้น และหากจะปลูก 3 ต้นควรเลือกขนาดสูง ต่ำไม่เท่ากัน เพื่อความเป็นธรรมชาติ ส่วนพรรณไม้ระดับล่างควรปลูกเป็นกลุ่มจึงจะสวย บางคนซื้อมาหลายชนิด ชนิดละต้น ปลูกอย่างไรก็ไม่สวย

ทั้งหมดนี้คงพอให้มือใหม่ได้รู้จักพรรณไม้กันมากขึ้น หากจะลงมือทดลองจัด สามารถไปเสาะหาแหล่งซื้อได้จากหลายแหล่ง ทั้งจากกรมทหารราบที่ 11 ตลาดนัดสวนจตุจักร ถนนวงแหวนตลิ่งชัน บางบัวทอง ถนนรังสิต องครักษ์ หรือร้านต้นไม้ใกล้บ้านคุณ การได้เดินดูต้นไม้บ่อยๆ จะช่วยให้คุณคุ้นเคยและเข้าใจในธรรมชาติของต้นไม้ดียิ่งขึ้น เมื่อนั้นภาพมุมสวนมุมต่อไปจะผุดขึ้นในใจของคุณเอง